Guus Rijven – draak van het wit

Het eiland Deshima in de Baai van Nagasaki

Vandaag de eer gehad om samen met fotograaf Guus Rijven de tentoonstelling “Draak van het het wit” te bezichtigen in deketelfactory.nl


Wanneer gaat feit over in fictie, heden in verleden, verbeelding in concrete materie? Het is de rode draad van het panoramische oeuvre van fotograaf Guus Rijven (Den Haag, 1947). De afgelopen jaren toog Rijven voor een groot onderzoeksproject naar het Japanse Nagasaki. Daar onderzocht hij, nu eens als slenterende straatfotograaf dan weer als conceptueel kunstenaar, de banden tussen de stad van nu en het kunstmatige eilandje Deshima, dat eeuwenlang het enige kiertje was waarlangs kennis over en rijkdommen uit het strikt gesloten feodale Japan naar het Westen vloeiden.

De draak van het wit is een solotentoonstelling van een fotograaf die een scherp oog heeft voor het moment en het detail, maar de geheimzinnigheid van wat was, is en zal zijn niet uit de weg gaat. In musea in Nagasaki, Leiden en Den Haag heeft Rijven daarnaast zo feitelijk mogelijk vastgelegd wat in de bodem van Deshima is opgegraven en wat de Hollandse koopmannen in de zeventiende eeuw uit Deshima aan ‘depots’ mee terug naar huis brachten. Zo ontstaat een verzameling getuigenissen van soms botsende restfragmenten die uitgroeien tot iets volwaardigs en nieuws.



De tentoonstelling is te zien van 19 september – 20 december 2020 in De Ketelfactory te Schiedam. Meer informatie op de website.

Hoofdstraat 44
3114 GG Schiedam (NL)
+31 (0)10 473 81 23
info@deketelfactory.nl


Prinses Laurentien bij ceremonie ter ere van de voltooiing van de Omotemonbashi brug van Dejima in Nagasaki, Japan

Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien der Nederlanden is namens de Nederlandse regering vrijdag 24 november aanwezig bij de ceremonie ter ere van de voltooiing van de nieuwe Omotemonbashi brug van Dejima in Nagasaki, Japan.

Van 1641 tot 1859 was op het eiland Dejima de Nederlandse handelspost gevestigd. Dejima is van groot historisch belang voor Japan, vanwege de kennisuitwisseling met de Nederlanders waarmee zij op de hoogte bleven van de laatste ontwikkelingen in de westerse wetenschap, waaronder geneeskunde, astronomie, wiskunde, natuur- en scheikunde, biologie, farmacologie, geografie, landmeetkunde en krijgskunde. Het kunstmatige eilandje met een oppervlakte van twee voetbalvelden lag in de baai van Nagasaki, maar is door landaanwinning ingekapseld in de stedelijke bebouwing van de stad. In 1922 is het eiland geregistreerd als nationaal erfgoed. Vanaf 1998 begint Nagasaki Stad met de herbouw en in fases wordt de handelspost herbouwt zoals het er uit zag aan het begin van de 19e eeuw. Jaarlijks bezoeken zo’n 500.000 bezoekers het eiland. De Omotemonbashi brug was de  brug die het eiland Dejima verbond met het vasteland van Nagasaki. Door de nationale isolatie van Japan was deze brug daarmee ook de enige verbinding tussen Japan en de Westerse wereld van de 17e tot de 19e eeuw.

De ceremonie, georganiseerd door Nagasaki Stad, ter ere van de voltooiing van de brug vormt tevens het hoogtepunt van het culturele samenwerkingsprogramma Holland-Kyushu 2017 dat uitgevoerd wordt door de Nederlandse ambassade in Tokio en DutchCulture – centre for international cooperation, in samenwerking met lokale stakeholders in Kyushu, waaronder Nagasaki.

Op 23 november bezoekt Prinses Laurentien in Nagasaki het zgn. Fukuoka-2 monument, opgericht in september 2015 ter herinnering aan de slachtoffers van krijgsgevangenkamp Fukuoka-2 waaronder ook 41 Nederlandse krijgsgevangenen. Vervolgens zal zij  bij de Goshinji Tempel de Hollandsche Begraafplaats bezoeken, waar vanaf 1654 overleden stafleden van de handelspost op Dejima werden begraven. In het Nagasaki Hypocenter Park legt Prinses Laurentien bloemen bij het monument dat het hypocentrum van de atoombomexplosie in Nagasaki markeert. Vervolgens bezoekt zij het Nagasaki Atomic Bomb Museum. In de avond woont de Prinses een concert bij van het Koninklijk Concertgebouw Orkest in Brick Hall, Nagasaki. Dit concert is georganiseerd ter gelegenheid van de voltooiing van de Omotemonbashi brug van Dejima.

De aanwezigheid van Prinses Akishino van Japan bij het concert op 23 november en de aanwezigheid van Prins en Prinses Akishino bij de ceremonie op 24 november is momenteel in overweging.

Brieven uit Deshima

Uitgekomen: ‘Brieven uit Deshima’ met origineel oud reisverslag

 Deze maand is ‘Brieven uit Deshima’ als boek uitgekomen met hierin het weer opgedoken, complete, originele manuscript van het verslag over de bijzondere reis van Jan Cock Blomhoff en Titia Bergsma met hun zoontje naar Japan. Dat wij een echt kijkje van dichtbij in deze reis kunnen nemen komt omdat Titia’s vader na haar overlijden voor het zoontje dit verslag heeft geschreven: ‘Aanteekeningen voor Johannes Cock Blomhoff, over hetgeen hem en zijne ouders is overgekoomen.’ “Door mij bijéén verzaameld, meerendeels uit de brieven en journaalen door hun aan mij en mijne vrouw afgezonden”.

Een verslag dat dus uit de eerste hand of bijna uit de eerste hand . Daarbij komt nu bovendien een breder en ruwer beeld in het licht. Het is verder toegankelijk geschreven en het oudere Nederlands bleek nauwelijks ruis te geven. Naast alles bijzondere evenementen die er momenteel zijn rondom Deshima is het moment voor dit boek ook nog extra mooi, omdat het deze herfst precies 200 jaar geleden is dat Jan Cock en Titia enkele maanden samen op Deshima verbleven.

Jan Cock Blomhoff was al eerder naar De Oost en naar Deshima geweest. Toen om fortuin te vergaren om te mogen huwen met Titia. Hij heeft zich toen, in opdracht van Doeff, naam verworven door zijn manhaftige opstelling bij de onderhandelingen met de Engelsen. Voor deze tweede reis waren hij en Titia intussen inderdaad getrouwd en hadden een zoontje Johannes. Toen Jan Cock nu aangesteld werd als het nieuwe opperhoofd gingen ze er, hopend op clementie, met het hele gezinnetje heen, tegen de Japanse regels in. Dat liep, zoals waarschijnlijk bekend, niet goed af. Het verslag loopt van het moment van de kennismaking van Jan Cock en Titia tot enkele maanden na het overlijden van Ttia en is tamelijk uitgebreid,  namelijk 100 handgeschreven ruime pagina`s.
Het boek is uitgebracht door Jolien Hemmes, aan-aanverwant van het gezin, die dit origineel dit voorjaar trof en ook beroepshalve graag werkt aan raakbare overdracht van de echte geschiedenis. Van de zomer is gestart met een website over dit project, naar aanleiding van vragen is het nu uitgebouwd tot een mooi boek. In het boek is het complete manuscript opgenomen, met per pagina een uitgetypte versie en het is verrijkt met veel illustratieve oude afbeeldingen van het gezin, van Deshima en van wat er op de reis per driemaster er naar toe onderweg te zien was, gemaakt bij vergelijkbare reizen. Bovendien wordt er een pallet van andere bronnen over allerlei aspecten gegeven, waarbij meestal direct online verder gelezen en gekeken kan worden.

Het is een kloek boek: 256 pagina`s, A4, glad wit papier waar de afbeeldingen goed op uitkomen, ruim 100 afbeeldingen waarvan bijna de helft in kleur, namelijk al degene die ook origineel in kleur zijn, 25,- euro (excl. verzendkosten),  alleen te bestellen viawww.brievenuitdeshima.nl, verder zal het bij presentaties en themamarkten te krijgen zijn, versturing naar derden en/of met kadoverpakking en kaartjes is mogelijk.  (Ook een vertaling is in de planning.)

Een boek waarmee graag nog een extra brug gelsagen wordt tussen Deshima en Nederland.