Tal van helden zijn er te vinden in de Japanse geschiedschrijving. Grote generaals die belangrijke veldslagen voerden en slimme krijgers die de keizer verdedigden tegen onheil als ziekten of tegen angstaanjagende, vaak mythische beesten. De populaire verhalen rondom deze helden vonden hun weerslag in prenten en als illustraties in boeken. De meerkleurige houtsnede, als enkele prent of als drieluik, leende zich uitstekend voor spectaculaire weergaven van de momenten van actie.
Museum Volkenkunde; 1 september 2016 t/m 29 januari 2017: Helden in Japanse prenten.
Japanmuseum SieboldHuis toont van 10 september tot en met 27 november 2016 een inspirerende tentoonstelling waarin een hedendaagse kijk op een klassiek Japans onderwerp gegeven wordt. De tentoonstelling ‘Strijd om de macht. Prenten van Takeda Hideo’ toont prenten van deze hedendaagse Japanse kunstenaar over het klassieke verhaal van de Genpei-oorlog, de strijd tussen de families Taira en Minamoto aan het eind van de 12e eeuw.
De serie illustraties die in de tentoonstelling ‘Strijd om de macht’ getoond wordt, brengt het verhaal van de Genpei-oorlog in beeld. Deze oorlog (1180-1185) was een conflict aan het einde van de Heian-periode tussen de families Taira en Minamoto. Het is sindsdien een inspiratiebron voor kunstenaars en schrijvers. Ook Takeda liet zich inspireren en maakte een reeks werken die in deze tentoonstelling te zien zijn.
Hideo Takeda (1948) staat bekend om zijn ’bizarre beelden’. Zijn werk is vaak doorspekt met fantasievolle erotiek. De kunstenaar ziet zichzelf het liefst als cartoonist, die een flexibele stijl hanteert om zo zijn boodschap beter over te kunnen brengen. Om een breed publiek te bereiken laat Takeda zijn tekeningen drukken, volgens de silkscreen-techniek. Deze methode doet sterk denken aan Japanse houtsneden (ukiyo-e).
Takeda’s prenten doen denken aan de de heroïsche houtsneden van Utagawa Kuniyoshi (1797-1861), maar hebben een satirische ondertoon. Door het gebruik van erotiek en een grafische stijl geeft Takeda’s werk een hedendaagse kijk op de oude strijd. Zoals te zien in zijn bekendste prent ‘Een waaier als doel’, waar een naakte vrouw in een mast hangt en de getatoeëerde krijger Tamamoto met zijn paard door een zee gevormd door lichamen waadt. De serie Genpei-prenten van Takeda worden verder geroemd om de zorgvuldige detaillering en spannende verbeelding van de strijd om de macht.
Gelijktijdig met ‘Strijd om de Macht. Prenten van Takeda Hideo’ worden de hedendaagse en realistische stillevens van Debora Makkus naast het kwetsbare traditionele porselein uit de Edo-periode getoond in de tentoonstelling ‘Arita. Schilderijen van Debora Makkus’.
Wanneer gaat feit over in fictie, heden in verleden, verbeelding in concrete materie? Het is de rode draad van het panoramische oeuvre van fotograaf Guus Rijven (Den Haag, 1947). De afgelopen jaren toog Rijven voor een groot onderzoeksproject naar het Japanse Nagasaki. Daar onderzocht hij, nu eens als slenterende straatfotograaf dan weer als conceptueel kunstenaar, de banden tussen de stad van nu en het kunstmatige eilandje Deshima, dat eeuwenlang het enige kiertje was waarlangs kennis over en rijkdommen uit het strikt gesloten feodale Japan naar het Westen vloeiden.
De draak van het wit is een solotentoonstelling van een fotograaf die een scherp oog heeft voor het moment en het detail, maar de geheimzinnigheid van wat was, is en zal zijn niet uit de weg gaat. In musea in Nagasaki, Leiden en Den Haag heeft Rijven daarnaast zo feitelijk mogelijk vastgelegd wat in de bodem van Deshima is opgegraven en wat de Hollandse koopmannen in de zeventiende eeuw uit Deshima aan ‘depots’ mee terug naar huis brachten. Zo ontstaat een verzameling getuigenissen van soms botsende restfragmenten die uitgroeien tot iets volwaardigs en nieuws.
De tentoonstelling is te zien van 19 september – 20 december 2020 in De Ketelfactory te Schiedam. Meer informatie op de website.